Monitoring niezależności prasy lokalnej
Źródło: Stowarzyszenie Projekt Brwinów brwinow.org [zarchiwizowane z tego adresu].
Czy lokalna prasa jest czwartą władzą? Czy regionalne pisma są niezależne? Powinny też pełnić funkcję kontrolną: opisywać lokalne problemy i pomagać w ujawnianiu nieprawidłowości życia publicznego.
Zwykle bywa jednak tak, że tytuły wydawane przez władze samorządowe opisują jedynie jej sukcesy i osiągnięcia. Problemy z utrzymaniem swojej niezależności mają także gazety prywatne. Naciski na nie powodują, że – według szacunków Włodzimierza Chorązkiego z Ośrodka Badań Prasoznawczych Uniwersytetu Jagiellońskiego – faktyczną niezależnością cieszy się jedynie co czwarta – piąta prywatna gazeta lokalna.
Takie są dane ogólnopolskie – my chcemy przyjrzeć się z bliska naszej prasie lokalnej.
Wywiad z prezesem Stowarzyszenia Arkadiuszem Kosińskim
Źródło: “Gość dnia” – Radio Niepokalanów 04-09-2009 r. [zarchiwizowane z tego adresu]
Panie Prezesie, na końcu prosiłbym o kilka słów informacji na temat innego Państwa projektu monitoringu niezależności pracy lokalnej.
Tu wchodzimy na poletko dość takie dziwne. Jakiś czas temu dostaliśmy sygnał od jednej z mieszkanek naszej gminy, że jedna z gazet, ona napisała jakąś informację do prasy taką kłopotliwą dla Urzędu Gminy, dla burmistrza Gminy Brwinów. Jedna z gazet odmówiła publikacji tej informacji. Jednocześnie w rozmowie prywatnej redaktor powiedział jej, że oni nie mogą takie rzeczy publikować, ponieważ mają podpisaną umowę z gminą i przekazał jej kontakt do zupełnie innej gazety, żeby po prostu tam się zwróciła i tam na pewno ta sprawa zostanie załatwiona.
Myśmy zaczęli ten temat drążyć. Podpisanie umowy może wiązać się z tym, że gmina płaci pieniądze, gmina ma zapewniony czas antenowy, czy miejsce w gazecie pod publikację swoich informacji, ale z drugiej strony gmina nie powinna mieć prawa recenzowania tego, co się znajduje na pozostałych stronach gazety. Myśmy wystąpili do wszystkich gmin, powiatów naszej części Mazowsza, począwszy od Grodziska Mazowieckiego, Błonia, poprzez Brwinów, Pruszków, na Michałowicach skończywszy i na Nadarzynie.
W ramach ustawy o dostępie do informacji publicznej poprosiliśmy o przekazanie nam kopii umów z prasą, z nadawcami radiowymi. I stanęły nam włosy dęba na głowie w momencie kiedy zobaczyliśmy, że w umowach tych znajdują się zapisy, na przykład takie, że Urząd Gminy Brwinów akceptuje “szczotkę” gazety. Czyli gazeta przed publikacją przesyła mailem szczotkę, czyli tę taką ostatnią wersję gazety, z prosi o akceptację.
Czyli teraz jeśli gazeta opublikuje dane, czy jakieś informacje nieprzychylne dla Urzędu Gminy, na podstawie tej umowy można byłoby, gmina mogłaby wstrzymać publikację.
De facto gmina staje się rozumiem redaktorem naczelnym danej gazety?
No bez mała, tak. I my ten temat dalej drążymy. No obawiam się, że tutaj wystąpimy do być może wystąpimy do wyższych instytucji z prośbą o uznanie tych zapisów, jako zapisy niezgodne z przepisami.
A coś się udało już wywalczyć w tym temacie?
Słucham?
Coś się w tym temacie już udało wywalczyć?
To znaczy, powiem panu tak, no myślę, że tak, bo samo nagłośnienie sprawy.. Ja byłem na przykład na rozmowie z burmistrzem Brwinowa. Myślę, że żaden z urzędów, może przesadzam, ale myślę, że nie poważy się na to, żeby wykorzystywać w tej chwili te zapisy umowy, bo o sprawie mogłoby być zbyt głośno.
Tak ja przynajmniej w tej chwili myślę. No będziemy temat dalej drążyć, naprawdę sprawa jest tak rozwojowa, ja nie spodziewałem się, że dojdziemy do takich wniosków. Chyba zresztą jest dziwna sytuacja, bo są gminy, które nie mają podpisanych umów z prasą, po prostu przekazują te informacje do prasy i prasa albo je publikuje, albo nie, ale są również gminy, które płacą rocznie na, zabezpieczają sobie rocznie te wydatki na prasę w kwocie na przykład około 30 tysięcy złotych.
To nie jest mało, bo jedna gazeta dostaje, nie wiem, 900 zł, inna dostaje 700, ktoś tam jeszcze, ale ma zagwarantowane konkretne pieniądze z urzędu gminy. I mam nadzieję, że to również stowarzyszenie będzie ten temat drążyło.
(...)